Twórca tej dziedziny psychoterapii wywodzi jej nazwę od dwóch greckich pojęć: „logos” (słowo, sens, wyjaśnienie) oraz „therapeo” (troszczę się, leczę, dbam). Mają one wyrażać istotę logoterapii jako dbanie o sens i wyjaśnianie życia oraz leczenie poprzez pomoc w odnalezieniu sensu istnienia.

Człowiek istotą duchową i psychofizyczną

Według niektórych teorii naukowych człowiek składa się z trzech konstruktów: biologicznego, psychicznego i duchowego, a więc jego istnienie ma charakter trójwymiarowy. W związku z tym istnieje autonomiczny duchowy wymiar ludzkiego życia, odmienny i niemożliwy do sprowadzenia do sfery psychofizycznej. Ludzką kondycję determinują co prawda czynniki biologiczne, psychologiczne i socjologiczne, ale nie są one w stanie odebrać człowiekowi wolności wyboru.

Logoterapia jest pracą z wartościami i celami jednostki w życiu. Jest nurtem tzw. psychoterapii egzystencjalnej zajmującym się leczeniem poprzez pomoc w odnalezieniu sensu życia, który w najtrudniejszych chwilach stanowi najsilniejszy rodzaj motywacji.

Podstawowymi założeniami logoterapii są:

• dążenie do sensu jako dominujące pragnienie (tzw. „wola sensu”);
• wolność i odpowiedzialność w podejmowaniu decyzji (np. postawa wobec cierpienia);
• zdolność człowieka do autotranscendencji (czyli do przekraczania siebie, pokonywania swoich ograniczeń);
• rozpoznawanie wewnętrznych konfliktów (nie tylko z obszaru popędów);
• analiza wypartych treści duchowych.

Do głównych obszarów, na których koncentruje się logoterapia należą:

• „cierpienie nieprzezwyciężalne”,
• pustka egzystencjalna,
• frustracja towarzysząca dążeniu do sensu,
• szukanie odpowiedzi na pytania egzystencjalne.

Natomiast celami terapeutycznymi logoterapii są:

• zorientowanie na sferę noetyczną,
• analiza konfliktów dążeń,
• reorganizacja hierarchii wartości,
• odkrycie sensu życia,
• uświadamianie wypartych aspektów duchowości.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat logoterapii przeczytaj artykuł "Czym jest logoterapia? Poszukiwanie sensu życia według Viktora Frankla", który znajduje się na stronie Polskiego Forum Rodziców [kliknij aby przeczytać]

Rozwój sfery duchowej a wychowanie do wartości

W sferze duchowej dla człowieka ważne są takie cechy jak:

• pragnienie wolności,
• hart ducha, - roztropność,
• odpowiedzialność,
• sprawiedliwość,
• męstwo,
• umiarkowanie.

Rozwój sfery duchowej rozpoczyna się od pobudzenia jednostki do refleksji. Niektórzy filozofowie twierdzą, że wychowanie człowieka następuje wtedy , kiedy zadba się o jego duszę, w której znajdują się różne cnoty (dobre cechy), takie jak mądrość i sprawiedliwość. By je wydobyć wystarczy dobrze pytać, czyli prowokować człowieka do zastanowienia się nad swoim losem. Ten co dobrze pyta umie wychować.

Wagę sfery duchowej w wychowaniu opisuje m.in. Tomasz Gubała, prezes Fundacji Wspomagającej Wychowanie „Archezja", profilaktyk i logoterapeuta w opracowaniu dla pracowników oświaty „Wychowanie do wartości. Rozważania o wartościach w wychowaniu”.

Zauważa, że aby wychować do wartości, trzeba szczególnie dbać o rozwój duchowy człowieka. Potwierdzenia tej tezy znajdują się w niezliczonej ilości opracowań naukowych, a i też w Biblii.

Do konkretnych technik wychowania do wartości zalicza:

• dialog sokratejski dla rozbudzania refleksyjności. Kiedy dziecko jest gotowe do stawiania pytań w rodzaju: kim jestem? skąd się wziąłem? po co żyję? to znak, że rozwój duchowy zaczyna nabierać rozpędu;
• trenowanie umiejętności dostrzegania w uczniu dobra, przede wszystkim cech dobrych, czyli cnót. Wychowawca uważny na dobro poprzez odzwierciedlanie niejako afirmuje dobro w młodym człowieku. Uczeń nabiera pewności, wierzy że jest dobry i pragnie podążać za wychowawcą, jest ukierunkowany na wartości.

Dokarmianie dobra

Koncentrując się na cnotach, na dobrych cechach, automatycznie je wzmacniamy, niejako dokarmiamy swoją uwagą dobro zgodnie z poglądem, że to, co karmisz, rośnie. Można uzyskać zaskakująco dużo, głodząc zło brakiem zainteresowania, czyli zwracając uwagę na dobro – wtedy zagłodzimy zło.

Autor twierdzi, że bardzo obrazowo widać to zjawisko w internecie. Jeśli wybieramy artykuły o tytułach sensacyjnych, zapowiadające coś złego, powodujemy, że autorzy takich właśnie tekstów otrzymują gratyfikacje za ilość wejść, i piszą ich więcej. Jeśli klikamy w tytuły prowadzące do dobra,

płacimy za dobro – będzie wtedy pojawiało się więcej takiej właśnie tematyki. Mamy wolną wolę, pozostaje zatem pytanie – w co klikamy, którą stronę – złą czy dobrą dokarmiamy z własnej woli?

​

Jak wychowywać do wartości?

Tomasz Gubała podaje wskazówki, jak wychowywać do wartości. Według autora wychowawca powinien:

1. Sam stawać się Kimś, a konkretnie autorytetem.
2. Walczyć z chaosem, wyjaśniając i porządkując pojmowanie człowieka i świata młodym.
3. Koncentrować się na osobie ucznia, pamiętając o jego wielowymiarowości i autotranscendencji, naturze otwartej na dobro i wartości31.
4. Uczyć młodych odkrywania sensu i ćwiczenia cnót niezbędnych do wypełniania misji.
5. Zawsze uwzględniać wszystkie trzy wymiary egzystencjalne ucznia, nie popełnić błędu redukcji.
6. Stosować pedagogikę uśmiechu.
7. Nie przeszkadzać dzieciom, gdy jeżdżą na deskorolce.

 

Oprac.: wit

Źródła: logoterapia-krakow.pl, Tomasz Gubała „Wychowanie do wartości. Rozważania o wartościach w wychowaniu”, pl.wikipedia.org

Zdjęcia: Pixabay.com